En Büyük Mağaza Zinciri A101'in Sürdürülebilirlik Performansı

A101, Türkiye'nin en fazla şubeye sahip perakende satış marketi markası. Aktif olarak Türkiye'nin her ilinde 13000'den fazla şubesi, 60'a yakın bölge müdürlüğü ve 1200'den fazla tedarikçisiyle sektörün en büyük markalarından biri olduğunu söyleyebiliriz. A101 bünyesinde 2021 yılında sürdürülebilirlikle ilgili bir birimin oluşturulması sonrasında 2022 yılında ilk sürdürülebilirlik raporunu yayınlıyor.

Güncel olarak internet sitesinde sürdürülebilirlikle ilgili bir bölüm bulunsa da neredeyse hiçbir içerik yayınlanmadığını görüyoruz. Geçmiş raporlara ise bölümde yer verilmemiş, sadece 2023 yılının sürdürülebilirlik raporu yayınlanarak süreç takibini güçleştirmiştir.

İnternetten yaptığımız araştırmalar sonucu 2022 yılının sürdürülebilirlik raporuna da ulaştık.

İki yılın raporunu da detaylıca inceledik. İşte gözümüze çarpan detaylar;

Öncelikle iki raporda da A101’in faaliyetlerinden kaynaklı olarak ortaya çıkan karbon ayak izi, su tüketimi, enerji tüketimi, atık miktarı hakkında herhangi bir veri beyan edilmemiş. En fazla operasyonel merkeze sahip market zincirlerinden birisi olarak geleceğimize olan etkilerini paylaşmaması A101’in şeffaflık iddasını son derece zayıflatmakta.

Enerji verimliliğine dair 2022 raporunda bahsedilen bazı başlıklar şunlar;

Ayrıca 2022 yılında A101 bünyesinde enerji tasarrufu iyileştirme çalışmalarının sonuçlarıyla ilgili yalnızca birkaç veri paylaşılmıştır.

2023 yılı raporunda ise enerji verimliliğiyle ilgili çeşitli çalışmalardan bahsedilse de herhangi bir istatistiki veri paylaşılmamıştır. 13000+ şube ve 60’tan fazla bölge müdürlüğüne sahip olan A101’in sadece genel merkez binasında yapılan çeşitli uygulamalar sonucu kişi başına düşen yıllık tüketimi %1’lik azaltım hedefini %4 olarak başarıyla tamamladığı raporda paylaşılmıştır. Tüm mağaza ve depo alanlarını kapsayan enerji tüketimini azaltmak adına iyileştirici önlemlerin alındığını iddia etse de raporda bu önlemlerin detaylarından bahsedilmemiştir.

Su tüketimiyle ilgili iki raporda da tüketim verileri paylaşılmamıştır. Yapılan çalışmaların çoğu genel merkez binası ile sınırlı kalmış, depo ve mağazaların su tüketimini azaltmaya yönelik tek bir projeden bahsedilmiş ancak projede hangi aşamada olunduğuyla ilgili herhangi bir veri paylaşılmamıştır. Yine sadece genel merkezi kapsayan kişi başına su tüketimi %1’lik azaltım hedefini %10 olarak başarıyla tamamladığı raporda belirtilmiştir. Genel merkez binası dışında su ayak izinin azaltılmasında hangi aşamada olunduğuyla ilgili veri paylaşılmamıştır. Gelecek yıl için kişi başına su tüketimi %1’lik azaltım hedefi yalnızca genel merkez binasını kapsayacak şekilde yenilenmiştir.

Atık yönetimiyle ilgili 2022 raporunda çeşitli sayısal veriler paylaşılmıştır.

2023 yılı raporunda ise çeşitli proje ve çalışmalardan bahsedilse de bu çalışmaların hangi aşamada olduğuna ve verimliliğine dair hiçbir sayısal veri paylaşılmamıştır.

Genel olarak değerlendirecek olursak A101’in 2021 yılında sürdürülebilirlikle ilgili bir birim oluşturması, web sitesinde sürdürülebilirlikle ilgili bir bölüm olması ve sürdürülebilirlik raporu yayınlayarak çevreye duyarlı bir yaklaşım izlemesi kayda değer olsa da raporların içeriğine A101’in faaliyetlerinden kaynaklı olarak oluşan atık, enerji tüketimi, su tüketimi, karbon ayak izi gibi verilerin eklenmemesi, somut ve ölçülebilir hedefler kullanılmaması, takip hedefleri oluşturulmaması, sosyal sorumluluk projelerinin yetersizliği, dış denetim alınmaması gibi durumlar değerlendirildiğinde A101’in sürdürülebilirlik konusundaki taahhütlerinin gerçekçiliği, daha kapsamlı ve detaylı veri paylaşımıyla desteklenmediği sürece zayıf kalacaktır. Şirketin çevresel etkilerini azaltmaya yönelik projelerden bahsetmesi önemli bir adım olsa da, bu projelerin uygulanma süreçleri ve elde edilen sonuçların şeffaf bir şekilde sunulmaması güven eksikliğine neden olmaktadır. Ayrıca, tedarik zincirine yönelik sürdürülebilirlik standartlarının yeterince denetlenmediği ve hangi sertifikaların önceliklendirildiğine dair bilgi verilmediği görülmektedir. Sosyal sorumluluk projeleri ise daha geniş bir kitleye hitap eden, uzun vadeli ve somut sonuçlar üreten bir yaklaşıma evrilmelidir. Tüm bu eksiklikler göz önüne alındığında, Türkiye’nin alanında en büyük markalarından biri olan A101’in sürdürülebilirlik yolculuğunu daha güçlü bir temele oturtması ve topluma daha somut katkılar sunması gerektiğini düşünüyoruz.